BADRAM-ZAFER GÜNÜ
ÖMÜR TÖRPÜSÜ
9 Mayıs 2024
BADRAM
Badram…
Hayır! Yazım hatası yok, “badram”…
Bu sözün, bugün hiçbirimiz için bir anlamı yok.
“Bayram” kelimesinin eski Türkçe karşılığı…
“Bayram”a dönüşerek son şeklini almış.
Ulaşılabilen açık kaynaklarda ve literatür taramasında, kelimenin Türkçe olduğu, eski Fars ve Hint dillerinden etkilendiği ve “neşe, sevinç, coşku” anlamına geldiği belirtilmektedir.
Erkek ismi olarak da kullanılan, “bayram” Türkçe bir kelimedir.
Bayram kutlanır. Bayramlar antik topluluklarda bile kutlanmıştır.
Toplumların ortak değerleridir. Bir arada olmaya, aynı duygu ve düşünceleri yaşamaya katkı sağlar.
Geçmişten gelen gelenek, görenek, örf ve adetlerin çeşitli ritüeller yoluyla, gelecek nesillere aktarılmasında önemli rol oynar.
Milli duyguların pekiştirildiği, Milli Bayramlarımız ve dini ritüellerin yapıldığı Dini Bayramlarımız vardır.
Okul döneminde milli bayramların en güzeli, ailemizle ve yakınlarımızla yaşanan dini bayramların maneviyatı hafızalarımızda yerini alır.
Barış Manço’nun “Bugün bayram, erken kalkın çocuklar” şarkısı kulaklarımızda yankılanırken, hatıralarımız canlanır.
Yıllar geçtikçe, sözlerini Özdemir Kaptan’ın yazdığı, İbrahim Sesigüzel (İbo)’in söylediği “Benim balonlarım vardı” şarkısında ki;
“O çocuk yüzlü bayramlar şimdi nerdeler?
Hani nerde o ışıklar çocuksu sevgiler?
Gitti mi yoksa yine gelir mi o günler?
Nerde kaldı masallar sevgiler günler?” sorularıyla hüzünlenir, eski bayramlarda ki neşe, sevinç ve coşkuyu ararız.
“Bayramları bekler bayramları yaşardık. Bayramlar mı eskidi, bizler mi yaşlandık?“ derken, gerçeklerle yüzleşiriz.
ZAFER GÜNÜ
Dünya üzerindeki insanlık tarihinin en büyük savaşı olan, İkinci Dünya Savaşı, 8 Mayıs 1945’te Berlin’de Mareşal Keitel’in “Mutlak Teslimiyet Belgesi”ni imzalamasıyla sona erdi.
Savaş, Avrupa kıtasında Berlin yerel saatiyle, 23.01’de sona erdi. Saat farkı nedeniyle “Zafer Günü Bayramı” bazı Avrupa ülkeleri ve ABD’de 8 Mayıs’ta, Sovyetler Birliği’nde ise 9 Mayıs’ta kutlanıyor.
Günümüzde 9 Mayıs Zafer Günü Bayramı Rusya’nın yanı sıra, Azerbaycan, Beyaz Rusya, Bosna Hersek, Ermenistan, Gürcistan, İsrail, Karadağ, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Makedonya, Moldova, Sırbistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan’da kutlanmaktadır.
Uzun ve kanlı bir savaşın ardından, Sovyetler Birliği’nde birçok aile sevdiklerini kaybetti. Bu hatırayı canlı tutmak için, savaşın bitiminden yaklaşık 20 yıl sonrasına kadar, 9 Mayıs ulusal bir bayram değildi ve büyük şehirlerde yalnızca havai fişekler ve yerel etkinliklerle kutlanıyordu.
Ancak Zafer Günü Bayramı, kısa sürede anma amacının ötesine geçerek,1963 yılında dönemin SSCB lideri Leonid Brejnev tarafından siyasallaştırılarak, ülkenin her yerinde ve Kızıl Meydan’da askeri geçit törenleriyle kutlanmaya başlandı. Aynı zamanda resmî tatil ilan edildi.
Rusya lideri Vladimir Putin, Zafer Bayramı’na daha fazla önem verdi ve onu Rus ulusal kimliğinin bir parçası haline getirdi.
Bundan 20 yıl önce eşim ve ben, Moskova’da Kızıl Meydan’da düzenlenecek, 2004 Zafer Günü Bayramı izlemek için, Moskova Metrosu’nu kullanarak Kızıl Meydan’a ulaşmaya çalışıyorduk. Kızıl Meydan’a yakın tüm metro istasyonlarının çıkışları güvenlik nedeniyle kapatılmıştı. Kızıl Meydan’a ulaşım için en yakın metro istasyonunun 10-15 km uzaklıkta olması heyecanımızı azaltmıştı.
До скорой встречи, до свидания.
Devrem Faruk Gencer’e…
Yaşar KOÇ
ANKARA
